نقش توارث و ژنتیک در ایجاد سرطان استخوان
by
ژن سرطان استخوان
● سرطان استخوان در چه کسانی و در کدام قسمت از بدن شایع تر است؟
متاسفانه سرطان اولیه استخوان اکثرا در گروه سنی نوجوان و جوان و بین ۱۰ الی ۳۰ سالگی شایع است. نسبت ابتلا در دختران و پسران مساوی است. شایع ترین محل بروز تومور در اطراف زانو، اطراف شانه و لگن خاصره است.
● نقش توارث و ژنتیک در ایجاد سرطان استخوان
همان طور که گفته شد تغییرات ژنتیکی عامل اصلی ایجاد اکثر تومورهای بدخیم هستند ولی سرطان استخوان ارثی نیست و این بدان معنی است که این تغییرات ژنتیکی پس از تولد در سلول ها ایجاد می شود و از پدر و مادر به فرزندان منتقل نمی شود. همچنین سرطان استخوان مسری نبوده و امکان ابتلا افراد دیگر خانواده برابر با افراد دیگر جامعه است و بیشتر از آنها نیست.
● آیا می توان از بروز سرطان استخوان جلوگیری کرد؟
با توجه به اینکه علت اصلی ایجاد سرطان استخوان ناشناخته است به نظر می رسد نتوان از ابتلا به آن پیشگیری کرد ولی اجتناب از اشعه یونیزان و برخی مواد شیمیایی خاصی که در ایجاد تومور های استخوان موثر شناخته شده اند از ابتلا به سرطان استخوان جلوگیری می کند.
● تعداد مبتلایان به سرطان استخوان
اگرچه آمار دقیقی در دست نیست ولی تصور می شود که از هر یک میلیون نفر جمعیت کشور در یک سال تعداد ۱۰ مورد بیمار، مبتلا به سرطان اولیه استخوان می شوند. با این حساب تعداد مبتلایان به سرطان استخوان در کشور ما سالیانه حدود ۷۰۰ نفر است .
● اوستئوسارکوم
اوستئوسارکوم شایعترین سرطان استخوان است و در بین کودکان نیز سومین نوع متداول سرطان محسوب می‌شود.
اگرچه سایر انواع سرطانها در نهایت می‌توانند به بخش‌های مختلف از اسکلت‌بندی بدن گسترش پیدا کنند اما اوستئوسارکوم یکی از معدود انواع سرطان‌های استخوانی است که در واقع از استخوان‌ها آغاز شده و گاهی نیز به سایر قسمت‌ها و بافت‌های بدن پیشرفت می‌کند.
از آنجا که اوستئوسارکوم معمولا از سلول‌های اوستئوبلاست – سلول‌های موجب رشد استخوان‌ها می‌شوند – آغاز می‌شود لذا عمدتا نوجوانانی را مبتلا می‌کند که در سن رشد قرار دارند.
لازم به ذکر است پسران به مراتب بیشتر از دختران به این سرطان بدخیم استخوانی مبتلا می‌شوند و شایعترین نوع این سرطان زانوها را مبتلا می‌کند.
بیشتر موارد ابتلا به اوستئوسارکوم از خطاهای تصادفی و غیر قابل پیش‌بینی در مولکول وراثتی DNE موجود در سلول‌های استخوانی در زمان‌های تراکم رشد استخوان‌ها ناشی می‌شود.
در حال حاضر روش موثری برای پیشگیری از ابتلا به این نوع سرطان وجود ندارد، اما با تشخیص و درمان به موقع و مناسب بیشتر کودکان مبتلا به آن بهبود پیدا می‌کنند.
– خطر ابتلا به اوستئوسارکوم در دوران کودکی؛
اوستئوسارکوم اغلب در پسران نوجوان شایع است و شواهد نشان می‌دهد که در نوجوانانی که بلند قدتر از حد متوسط همسالان خود هستند، خطر ابتلا به بیماری به مراتب بیشتر است.
همچنین احتمال ابتلا به این سرطان در کودکانی که یکی از سندرم‌های نادر سرطان را به ارث برده باشند بیشتر است.
از سوی دیگر از آنجا که قرار گرفتن در معرض اشعه نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد جهش ژنتیکی در مولکول DNE است از این رو کودکانی هم که در مرحله اولیه درمان سرطان تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند در معرض بیشتر ابتلا به اوستئوسارکوم هستند.
– علائم اوستئوسارکوم؛
شایعترین علائم این سرطان درد و تورم در دست و پای کودک است. این مشکلات اغلب در استخوان‌های بلندتر بدن مانند استخوان‌های بالا یا پایین زانو و در بالای دست در نزدیکی شانه‌ها بروز می‌کند.
این احساس درد ممکن است در هنگام ورزش کردن یا به هنگام شب تشدید شده و پس از گذشت چندین هفته از آغاز درد ناحیه دردناک شده متورم و بزرگ می‌شود.
در صورتی این سرطان در پاها بروز کند کودک ممکن است پس از مدتی دچار لنگی بی دلیل شود.
همچنین در برخی موارد اولین علامت بیماری شکستگی بازو یا پا است و علت آن این است که سرطان استخوان‌ها را تضعیف کرده و آنها را مستعد شکستگی می‌کند.
اگر کودک یا نوجوان شما هر یک از علائم بالا را دارد باید فورا با پزشک متخصص موضوع را درمیان بگذارید.
– نحوه تشخیص اوستئوسارکوم؛
برای تشخیص این سرطان پزشک کودک شما احتمالا از یک آزمایش جسمی، به دست آوردن جزئیات درباره سابقه پزشکی بیمار استفاده کرده و نیز برای تشخیص تغییرات ایجاد شده در ساختار استخوان‌های بیمار از رادیوگرافی استفاده می‌کند.
همچنین ممکن است به منظور آزمایش تومور در آزمایشگاه به نمونه‌برداری (بیوپسی) از استخوان نیاز باشد.
در مراحل پیشرفته‌تر نیز از آزمایشات تخصصی تر در این زمینه استفاده خواهد شد.
– نحوه درمان اوستئوسارکوم؛
درمان اوستئوسارکوم در کودکان شامل جراحی به منظور برداشتن سلول‌های سرطانی و یا تومورها و یا شیمی‌درمانی به معنی استفاده از داروهای خاص پزشکی برای کشتی سلول‌های سرطانی است
برداشتن سلول‌های سرطانی همزمان با شیمی درمانی می‌تواند به از بین بردن باقی مانده‌های این سلول‌ها در بدن کمک کند.
